Tengill á forsíðu ASÍ
Leit
  • IS
  • EN
  • PL
  • Um vinnuréttarvefinn
    • Um vinnuréttarvefinn
    Vinnuréttur
    • Réttindi og skyldur
    • Stéttarfélög og vinnudeilur
    • Trúnaðarmenn stéttarfélaga
    • Fæðingar- og foreldraorlof
    • Evrópskur vinnuréttur
    • Alþjóðlegur vinnuréttur
    • Icelandic labour law
  • Fréttir
    • Almennar fréttir
    • Fréttir af kjarasamningum
    • Verðlagsfréttir
    • COVID 19 - Upplýsingar fyrir launafólk
    • Kófið og hrunið: lærdómur og leiðin fram á við 
    • Sköpum 7000 störf strax!
    Útgáfa
    • Skýrslur og bæklingar
    • Mánaðaryfirlit stefnumótunar og greiningar
    • Vinnan (vefrit)
    • Merki
    Miðlun
    • Sjónvarp ASÍ
    • Hlaðvarp
    • Streymi
    Samstarfsverkefni
    • Bjarg íbúðafélag
    • Einn réttur – ekkert svindl!
    • Tímaskráningarappið Klukk
    • Volunteering in Iceland
    Viðburðadagatal
    • Viðburðir
  • Hlutverk og saga
    • Hvað er ASÍ?
    • Stefna
    • Verðlagseftirlit ASÍ
    • Umsagnir um þingmál
    • Listasafn ASÍ
    • Saga ASÍ
    • Persónuverndaryfirlýsing ASÍ
    Skipulag
    • Aðildarfélög
    • Þing
    • Miðstjórn
    • Forseti
    • Skrifstofa
    • Lög ASÍ, reglugerðir og reglur
    • ASÍ-UNG
    Starfsfólk
    • Starfsfólk
    Fræðsla
    • Félagsmálaskóli alþýðu
    • Skólakynningar
    • Minningarsjóður Eðvarðs Sigurðssonar
    Samstarf
    • Norðurlönd
    • Evrópa
    • Alþjóðlegt samstarf
Language:
  • Íslenska (IS)
  • English (EN)
  • Polski (PL)
ALGENG LEITARORÐ
  • Vinnuréttarvefur
  • Fréttir og útgáfa
  • Um ASÍ
  • Skýrslur og bæklingar
  1. Forsíða
  2. Um ASÍ
  3. Hlutverk og saga
  4. Stefna
  5. Rétta leiðin - frá kreppu til lífsgæða
  • Vinnuréttarvefur
    • Um vinnuréttarvefinn
      • Um vinnuréttarvefinn
    • Vinnuréttur
      • Réttindi og skyldur
        • Ráðningarsambönd – stofnun og eðli
          • Stofnun ráðningarsambands og ráðningarsamningar
            • Hvenær verður ráðningarsamband til
            • Ráðningarsamningar – form og efni
            • Áunnin réttindi
            • Val á starfsmönnum
            • Upplýsingagjöf um persónuleg málefni
            • Krafa um framvísun sakarvottorðs
            • Sérstök og óvanaleg samningsákvæði
            • Samkeppnisákvæði
            • Starfsmaður leigir íbúðarhúsnæði af atvinnurekanda
            • Sjómenn og iðnnemar
            • Ráðningarsamningar – hvað ber að varast við gerð þeirra
          • Hlutastörf
            • Hvað er hlutastarf
            • Skyldur atvinnurekanda
            • Uppsögn
            • Lög nr. 10/2004 um starfsmenn í hlutastörfum
            • Tilskipun Evrópusambandsins um hlutastörf
          • Tímabundnar ráðningar
            • Uppsögn
            • Samspil tímabundinnar ráðningar og ótímabundinnar
            • Vernd gegn mismunun
            • Framlenging eða endurnýjun
            • Upplýsingagjöf og endurmenntun
            • Sönnun fyrir tímabundinni ráðningu
          • Fjarvinna
            • Upptaka fjarvinnu
            • Ráðningarkjör og réttindi
            • Skipulag vinnunnar og þjálfun
            • Búnaður
            • Aðbúnaður og hollustuhættir
            • Vernd gagna og einkalífs
          • Breyting á ráðningarkjörum
            • Atvinnurekandi
            • Starfsmaður
            • Tilflutningur í starfi
          • Launamaður eða verktaki
            • Dómaframkvæmd
          • Starfsmannaleigur
          • Nýtt skipulag vinnunnar
          • Vinnustaðaskírteini og vinnustaðaeftirlit
            • Vinnustaðaskírteini
            • Vinnustaðaeftirlit
            • Dagsektir
        • Laun og vinnutími
          • Laun
            • Launahugtakið
            • Lágmarkslaun
            • Dagvinna
            • Yfirvinna
            • Vaktavinna
            • Útkall
            • Afkastahvetjandi launakerfi
            • Heildarlaun - brúttólaun
            • Starfstengd hlunnindi
            • Ólaunuð vinna / “sjálfboðaliðastörf“
          • Greiðsla launa
            • Skuldajöfnuður
            • Launaseðill
            • Gjalddagi
          • Frádráttur frá launum
            • Skattar
            • Lífeyrissjóður
            • Iðgjöld til stéttarfélaga
            • Meðlög
          • Skekkjur í launaútreikningum
            • Vangreidd laun
            • Ofgreidd laun
          • Laun ekki greidd
            • Starfslok vegna verulegra vanefnda
            • Setuverkfall
            • Sjóveðréttur
          • Skráning vinnutíma
          • Vinna fellur niður
        • Orlof og frídagar
          • Ávinnsla orlofs
            • Lengd orlofs
          • Taka orlofs
            • Skattskil á orlofsgreiðslum
            • Útborgun orlofslauna
          • Orlofslaun
            • Útreikningur orlofslauna
            • Útreikningur orlofslauna hjá mánaðarkaupsmönnum
            • Orlofslaun lögð inn á orlofsreikning
            • Orlof innifalið í launum
          • Orlof - veikindi og slys
            • Veikindi í orlofi
            • Orlofsuppbót
            • Veikindi erlendis
            • Ýmis álitamál varðandi útreikning launa
          • Orlof og sóttkví
          • Aukafrídagar, aukahelgidagar
            • Aukafrídagar skv. lögum um 40 stunda vinnuviku
            • Aðrir frídagar
            • Ákvæði kjarasamninga um aukahelgidaga
            • Réttur til launa á aukafrídögum
            • Launagreiðslur fyrir unna aukafrídaga
          • Ýmsar reglur tengdar orlofi
            • Vanskil atvinnurekanda á orlofi
            • Orlof og uppsögn
            • Orlof og verkföll
            • Flutningur orlofslauna milli orlofsára
        • Veikindi
          • Lágmarksreglur
          • Veikindaréttur
            • Sjúkdómshugtakið
            • Greiðslur í veikindum
            • Tímalengd greiðslu
            • Talning veikindadaga
            • Brottfall veikindaréttar
            • Tengsl uppsagnar og veikindaréttar
            • Sök starfsmanns
              • Eigin sök og almennur veikindaréttur
              • Eigin sök og veikindaréttur vegna slysa
            • Tilkynningar um veikindi
            • Læknisvottorð
            • Læknisskoðanir
            • Trúnaðarlæknar
            • Fæðingarorlof og veikindi
            • Veikindi í orlofi
            • Er hægt að semja af sér veikindarétt
            • Veikindi barna
        • Vinnuslys og atvinnusjúkdómar
          • Vinnuslys
            • Almenn slys við vinnu
            • Skaðabótaskyld slys við vinnu
            • Slys á leið til eða frá vinnu
            • Slys utan vinnu
            • Tengsl uppsagnar og slysaréttar
          • Atvinnusjúkdómar
            • Almenn réttindi vegna atvinnusjúkdóma
            • Skaðabótaskyldir atvinnusjúkdómar
        • Aðbúnaður og hollustuhættir
          • Áhættumat og heilsuvernd á vinnustöðum
            • Öryggistrúnaðarmenn
            • Tilkynning vinnuslysa
          • Vinnu- og hvíldartímareglur
            • Vinnuumhverfi vaktavinnufólks 
            • Vinnutímareglur eru grundvallarréttindi
          • Vernd mæðra og þungaðra kvenna
          • Vinna barna og unglinga
          • Einelti og kynferðisleg áreitni
          • Eftirlitsheimildir VER
        • Persónuvernd launafólks
          • Vímuefnapróf
            • Getur hver sem er þurft að undirgangast vímuefnapróf
            • Réttmætar og málefnalegar ástæður atvinnurekanda
            • Hvernig skal framkvæma slíkar prófanir
            • Meðhöndlun upplýsinga og gagna sem verða til við vímuefnaprófun
            • Fyrir hvern eru niðurstöður vímuefnaprófs
            • Hvað ef niðurstaða prófsins leiðir í ljós vímuefnanotkun starfsmanns
            • Dómar
          • Rafræn vöktun
            • Hugtakið
            • Skilyrði og forsendur
            • Tegundir rafrænnar vöktunar
        • Jafnrétti á vinnumarkaði
          • Launajafnrétti
          • Bann við mismunun
        • Uppsögn ráðningarsambands
          • Uppsögn
            • Uppsagnarfrestur
            • Vinna á uppsagnarfresti
            • Framkvæmd uppsagna
            • Skaðabætur vegna uppsagna
          • Takmarkanir á uppsagnarrétti
            • Almennt bann við mismunun
            • Skoðanafrelsi launafólks
            • Trúnaðarmenn stéttarfélaga
            • Forgangsréttarákvæði kjarasamninga 
            • Jafnrétti
            • Starfsaldur
            • Fæðingar- og foreldraorlof 
            • Fjölskylduábyrgð starfsmanna 
            • Sérákvæði um fatlaða
            • Námssamningar
            • Aðilaskipti að fyrirtækjum 
            • Í veikindum og launalausu leyfi ?
          • Starfslok vegna brota
            • Réttarheimildir
            • Brot launamanns
            • Brot atvinnurekanda
          • Hópuppsagnir
            • Undanþágur
            • Upplýsingar og samráð
            • Tilkynning til svæðismiðlunar
            • 30 daga reglan
            • Kjarasamningar um hópuppsagnir
        • Riftun ráðningarsambands
          • Réttarheimildir
            • Kjarasamningar
            • Lög
          • Almenn skilyrði riftunar
            • Aðvörun
            • Tómlæti
          • Riftun atvinnurekanda
            • Almenn skilyrði
            • Aðvörun, áminning, tilkynning
            • Brotthlaup úr starfi
            • Brot á hlýðniskyldu 
            • Slæleg vinnubrögð
            • Vímuefnaneysla 
            • Brot á trúnaðarskyldu
            • Uppljóstrarar
            • Brot á öryggisreglum
            • Réttur til að halda eftir launum
            • Skaðabætur
          • Riftun launamanns
            • Gróft brot, réttur til að hverfa úr starfi
            • Aðvörun og tilkynning
            • Skaðabætur
        • Force majeure og slit ráðningar
        • Aðilaskipti að fyrirtækjum
          • Aðilaskipti
          • Fyrirtæki eða hluti fyrirtækis
          • Upplýsingar og samráð
          • Í ráðningarsambandi
          • Yfirfærsla réttinda
          • Uppsagnarvernd starfsmanna
          • Riftun ráðningarsamnings
        • Gjaldþrot atvinnurekanda
          • Ábyrgðarsjóður launa
          • Kröfur launamanna
          • Kröfur lífeyrissjóða
          • Ábyrgðartímabil
          • Undanþágur frá ábyrgð
          • Hámarksábyrgð á kröfum
          • Vextir og kostnaður
          • Ábyrgð án gjaldþrotaskipta
          • Orlof vegna greiðsluerfiðleika
          • Ýmis ákvæði
        • Atvinnuleysistryggingar
          • Hverjir eru tryggðir
          • Aldur umsækjanda
          • Búseta á Íslandi
          • Atvinnuleysi
          • Uppsögn án gildra ástæðna
          • Starfsmissir vegna eigin sakar
          • Vinnufærni
          • Virk atvinnuleit / Starfi hafnað
          • Útreikningur og upphæð atvinnuleysisbóta
          • Bótatímabil - 3 ár
      • Stéttarfélög og vinnudeilur
        • Stéttarfélög
          • Stutt sögulegt ágrip
          • Félagafrelsi
          • Skilgreining og skipulag
            • Félögin skulu opin öllum
            • Gerð kjarasamninga sé eitt af verkefnum félagsins
            • Stéttarfélög eru grunneiningar á vinnumarkaði
            • Félagssvæði
            • Skipulag stéttarfélaga
          • Almennt um hlutverk og skyldur
            • Ábyrgð stjórnarmanna
            • Aðgangur að gögnum
            • Trúnaðarmannaráð
            • Aðrir trúnaðarmenn og ábyrgðaraðilar
          • Aðild að stéttarfélagi
            • Skilyrði fyrir aðild
            • Félagsgjöld
            • Réttur til að standa utan stéttarfélags
            • Úrsögn úr stéttarfélagi
            • Brottrekstur úr stéttarfélagi
          • Réttindi og skyldur
            • Réttindi félagsmanna
            • Skyldur félagsmanna
            • Stéttarfélög og persónuvernd
          • Sjóðir stéttarfélaga
            • Félagssjóður
            • Vinnudeilusjóður
            • Sjúkrasjóður
            • Orlofssjóður
            • Lífeyrissjóður
            • Fræðslusjóður
            • Starfsendurhæfingarsjóður
        • Kjarasamningar
          • Aðild að kjarasamningi
          • Efni kjarasamninga
          • Forgangsréttarákvæði
          • Gildissvið kjarasamninga
            • Hverja bindur kjarasamningur
            • Starfsgreinar
            • Landfræðilegt gildissvið
          • Túlkun kjarasamninga
            • Túlkun samnings
            • Fylling
          • Gildistími
            • Uppsögn
          • Undirritun og atkvæðagreiðsla
          • Friðarskylda
            • Umfang
            • Friðarskylda og verkfallsheimild
            • Undantekningar
            • Ábyrgð vegna brottfalls friðarskyldu
            • Brottfall friðarskyldu
        • Ríkissáttasemjari
          • Hlutverk
          • Miðlunartillaga
        • Vinnustöðvanir
          • Hverjir geta efnt til vinnustöðvunar
          • Grundvöllur vinnustöðvunar
          • Verkföll
            • Hvað er verkfall
            • Árangurslausar viðræður og ákvarðanir
            • Atkvæðagreiðsla um verkfall
            • Tilkynning um verkfall
            • Verkfallsstjórn
            • Til hverra tekur verkfall
            • Verkfallsvarsla og verkfallsbrot
            • Lögbann á verkfallsvörslu
            • Afskipti lögreglu
            • Réttarstaða manna í verkfalli
            • Vinna annars staðar í verkfalli
            • Ábyrgð vegna verkfalls
            • Samúðarverkföll
            • Verkföll á opinberum vinnumarkaði
            • Verkfallsréttur og samþykktir ILO
          • Ákvörðun um verkbann
            • Hvað er verkbann
            • Framkvæmd verkbanns
            • Ábyrgð á samningsrofum í verkbanni
            • Verkbann hjá ríki og sveitarfélögum
        • Félagsdómur
          • Hlutverk
            • Brot á lögum 80/1938
            • Brot á kjarasamningi
            • Aðilar æskja dóms
            • Mörk iðnaðar
            • Opinberir starfsmenn
            • Bankamenn
          • Skipan dómsins
          • Dómaraskilyrði og hæfi
          • Málsmeðferð
          • Viðurlög
          • Staða Félagsdóms
        • Almennur og opinber vinnumarkaður-samanburður
          • Lagaumhverfi stéttarfélaga
            • Stéttarfélagsaðild
            • Samningsaðild
            • Verkföll
          • Réttindi launafólks
            • Lagaumhverfi
            • Ráðning í starf
            • Uppsagnarfrestur
            • Orlofsréttur
            • Veikindaréttur
            • Slysatryggingar launafólks
            • Fæðingar - og foreldraorlof
            • Fræðslusjóðir og starfsmenntamál
            • Lífeyrissjóðir
      • Trúnaðarmenn stéttarfélaga
        • Skilgreining hugtaksins trúnaðarmaður
        • Hlutverk trúnaðarmanna - fulltrúar stéttarfélaga og starfsmanna
          • Lögbundið samráð (sérstök lagaákvæði)
        • Val og tilkynning trúnaðarmanna
          • Kosning trúnaðarmanns
          • Tilkynning til atvinnurekanda um skipan trúnaðarmanns
        • Ráðningarvernd trúnaðarmanna
          • Tilefni uppsagna
            • Verkefnaskortur
            • Skipulagsbreytingar
            • Uppsögn vegna aldurs
            • Brot í starfi, óstundvísi, frammistaða,óheiðarleiki, trúnaðarbrestur
            • Ólögleg verkföll og óleyfileg fundarhöld
            • Réttur til þess að flytja trúnaðarmann milli deilda
          • Úrræði vegna uppsagna og brottreksturs
        • Menntun trúnaðarmanna
        • Öryggistrúnaðarmenn
      • Fæðingar- og foreldraorlof
        • Fæðingarorlof
          • Réttur til fæðingarorlofs
          • Lengd fæðingarorlofs
            • Lenging vegna veikinda barns
            • Lenging vegna veikinda móður
          • Tilkynning um töku fæðingarorlofs
          • Sveigjanleiki í orlofstöku
          • Greiðslur í fæðingarorlofi
            • Fæðingarstyrkur til foreldris utan vinnumarkaðar eða í minna en 25% starfi
            • Fæðingarstyrkur til foreldra í fullu námi
          • Umsókn um greiðslur í fæðingarorlofi
          • Sérreglur (fjölburafæðingar, andvanafæðing, veikindi o.fl. )
          • Vernd gegn uppsögnum
          • Uppsöfnun og vernd réttinda
          • Vinnuvernd mæðra og þungaðra kvenna
            • Mat á áhættuþáttum
            • Tímabundin breyting á vinnuskilyrðum o.fl.
            • Leyfi frá störfum
            • Tilvik þar sem vinna er bönnuð
            • Bann við vinnu og næturvinna
            • Réttur til mæðraskoðunar á launum
            • Brjóstagjöf
            • Veikindi á meðgöngu
            • Brot á reglum - skaðabætur og viðurlög
          • Ágreiningur
          • Umsóknareyðublöð og gagnlegir tenglar
        • Foreldraorlof
          • Réttur til foreldraorlofs
          • Tilhögun foreldraorlofs
          • Tilkynning og ákvörðun um töku foreldraorlofs
          • Vernd uppsafnaðra réttinda
          • Vernd gegn uppsögnum
          • Réttur til starfs
      • Evrópskur vinnuréttur
        • EES réttur og landsréttur
        • Vinnumarkaður
          • Hópuppsagnir - EES
          • Aðilaskipti að fyrirtækjum - EES
          • Gjaldþrot atvinnurekanda - EES
          • Upplýsingar um ráðningarkjör - EES
          • Evrópskt samstarfsráð - EES
          • Útsendir starfsmenn - EES
            • Innleiðing tilskipunar 96/71/EC
            • Dómar
          • Foreldraorlof - EES
          • Hlutastörf - EES
          • Tímabundnir ráðningarsamningar - EES
          • Upplýsingar og samráð
        • Jafnrétti kvenna og karla á vinnumarkaði – EES
          • Jöfn laun kvenna og karla - EES
          • Aðgangur að störfum - EES
          • Sönnunarbyrði í málum er varða mismunun vegna kynferðis - EES
          • Almannatryggingakerfi einstakra starfsgreina - EES
          • Öryggi þungaðra kvenna - EES
          • Foreldraorlof - EES
        • Vinnuvernd
          • Öryggisráðstafanir á vinnustöðum
          • Ákveðnir hópar starfsmanna
          • Vinnustaðir
          • Vinnu- og hvíldartími
        • Frjáls för launafólks
      • Alþjóðlegur vinnuréttur
        • Alþjóðavinnumálastofnunin - ILO
        • Samþykktir ILO
        • Alþjóðlegir mannréttindasáttmálar - staða Íslands
        • Due diligence – samfélagsleg ábyrgð
      • Icelandic labour law
        • Labour Market and Trade Unions
          • The Icelandic Confederation of Labour (ASI)
            • Federations affiliated to ASI
            • Unions directly affiliated to ASI
          • Trade Unions
            • Priority clauses
          • Workplace representation
          • Strikes
          • Political rights of workers
          • Union funds
          • Collective agreements
            • Content of collective agreements
            • Occupational and geographical coverage
            • Types of Collective agreements
            • Period of validity
            • Confidential ballots
            • Industrial peace
          • Access to the labour market
            • Non-discrimination
            • Age limits
            • Professional qualifications
            • Foreign workers
        • Contract of Employment and related rules
          • Written statement or contract of employment
          • Changes in terms
          • Termination of contract
          • Part-time workers
          • Fixed-term work
          • Young workers
            • Prohibited work
            • Working hours
        • Wages and working time
          • Working time
            • Day time and over time work
            • Shift work
          • Meal and Coffee breaks
          • Public holidays
            • Transfer of public holidays
            • Christmas and Holiday bonus
          • Pay statement (pay slip)
            • Particulars of a written pay statement
          • Taxes and contributions
        • Holidays and holiday allowance
          • Holiday allowance
            • Accrued holiday allowance
            • Holiday allowance account
            • Workers earning a monthly salary
            • Employment termination and holidays
          • Holiday period
            • Holiday outside the holiday period
            • Worker falls sick before or during holiday
        • Sickness and accidents
          • Additional rights under collective agreements
            • Trade unions belonging to SAMIDN
            • Trade unions belonging to SGS
            • Trade unions belonging to LIV
            • Trade unions belonging to RSI and MATVIS
          • Accruement of rights during absence
          • Transfer of acquired rights
          • Attending sick children and other compelling family reasons
          • Union Sickness Fund
          • Virk - Vocational Rehabilitation Fund
          • Accidents at work and occupational diseases
            • Medical expenses
            • Insurance for death, accident and disability
            • Statutory occupational injury insurance
            • Accountable employer
            • Reporting to the Administration of Occupational Safety and Health
        • Rest and maximum working time
          • Weekly working time
          • Daily rest
          • Weekly day off
          • Night workers
        • Termination of employment
          • Notice periods
            • Statutory rights
            • Rights under collective agreements
          • Employment protection
        • Gender equality
          • Pay equality
          • Equality programs
          • Work and family life
          • Sexual harassment
          • Complaints and damages
        • Maternity and paternal rights
          • Maternity/paternity leave
          • Maternity/paternal benefits
          • Safety and health of pregnant women
          • Parental leave – unpaid
          • Employment protection
        • Pension funds
          • Mandatory occupational pension fund
          • Supplementary Pension
          • Statutory pension
        • Protection of personal data
          • Personal data
          • Data Processing
          • Electronic surveillance
          • E-mail and internet use
        • Health and safety
        • Transfer of undertakings
        • Foreign workers
          • Workers from Europe
            • Posted workers
            • Temporary agency workers
          • Workers from third countries - Work permits
            • Temporary work permits
            • Permanent work permits
            • Specialist work permit
            • Four weeks exemption
          • Agreement on foreign workers
        • Icelandic Collective labour law (summary)
          • Basic legislation
            • The private sector
            • The public sector
          • The negotiating parties
            • The unions
            • The employers
          • Collective bargaining
            • Schedule of negotiations
            • The process
            • Agreement is reached - voting
            • Compromise proposal
            • Industrial peace
          • Strikes and lockouts (work stoppages)
            • The public sector
          • Priority clauses
          • Deduction of union fees
  • Fréttir og útgáfa
    • Fréttir
      • Almennar fréttir
      • Fréttir af kjarasamningum
      • Verðlagsfréttir
      • COVID 19 - Upplýsingar fyrir launafólk
      • Kófið og hrunið: lærdómur og leiðin fram á við 
      • Sköpum 7000 störf strax!
    • Útgáfa
      • Skýrslur og bæklingar
      • Mánaðaryfirlit stefnumótunar og greiningar
      • Vinnan (vefrit)
      • Merki
    • Miðlun
      • Sjónvarp ASÍ
      • Hlaðvarp
      • Streymi
    • Samstarfsverkefni
      • Bjarg íbúðafélag
      • Einn réttur – ekkert svindl!
      • Tímaskráningarappið Klukk
      • Volunteering in Iceland
    • Viðburðadagatal
      • Viðburðir
  • Um ASÍ
    • Hlutverk og saga
      • Hvað er ASÍ?
      • Stefna
        • Kjarasamningar
          • Kjarasamningar 2019
          • Kjarasamningar 2016
          • Kjarasamningar 2015
          • Kjarasamningar 2013
          • Kjarasamningar 2011
          • Kjarasamningar 2008
        • Samfélagssáttmáli um félagslegan stöðugleika
        • Alþjóðamál
        • Atvinnumál
        • Húsnæðismál
        • Jafnréttis- og fjölskyldumál
        • Lífeyrismál
          • Samningar um lífeyrismál
          • Stefnumótun ASÍ í lífeyrismálum
          • Fjárhagur lífeyrissjóðanna
          • Greinar og gagnlegt efni um lífeyrismál
          • Gagnlegir tenglar
          • Önnur umfjöllun um lífeyrismál á vettvangi ASÍ
        • Menntamál
        • Skattamál
        • Umhverfismál
        • Velferðarmál
        • Stefna ASÍ í vinnuverndarmálum
        • Rétta leiðin - frá kreppu til lífsgæða
      • Verðlagseftirlit ASÍ
      • Umsagnir um þingmál
      • Listasafn ASÍ
      • Saga ASÍ
      • Persónuverndaryfirlýsing ASÍ
    • Skipulag
      • Aðildarfélög
        • Starfsgreinasamband Íslands
        • Landssamband íslenzkra verzlunarmanna
        • Samiðn
        • Rafiðnaðarsamband Íslands
        • Sjómannasamband Íslands
        • Félög með beina aðild að ASÍ
      • Þing
      • Miðstjórn
        • Starfsnefndir miðstjórnar
        • Ályktanir miðstjórnar ASÍ
        • Fulltrúar ASÍ í nefndum og ráðum
      • Forseti
        • Fyrri forsetar
        • Eldri ræður
      • Skrifstofa
      • Lög ASÍ, reglugerðir og reglur
        • Lög ASÍ
        • Reglugerðir og reglur
          • Þingsköp ASÍ
            • 1. Upphaf þings – Afgreiðsla kjörbréfa 
            • 2. Stjórn þingsins
            • 3. Nefndir
            • 4. Umræður
            • 5. Tillögur, lagabreytingar og atkvæðagreiðsla
            • 6. Kosningar
            • 7. Afgreiðsla og breyting þingskapa
            • Atriðisorðaskrá
          • Viðmiðunarreglur um réttindi og skyldur stjórnarmanna í aðildarsamtökum ASÍ
            • 1. Inngangur
            • 2. Réttindi og skyldur stjórnarmanna
            • 3. Um framkvæmdastjóra og starfsmenn 
            • 4. Siðareglur, þagnarskylda og persónuvernd
            • 5. Sjóðir og hlutverk þeirra
            • 6. Bókhald og reikningsskil
          • Reglugerð um bókhald og ársreikninga aðildarsamtaka ASÍ
            • I. Kafli – Bókhald og áætlanagerð
            • II. Kafli – Ársreikningur, endurskoðun og aðrar fjárhagslegar upplýsingar
          • Reglugerð um leynilega allsherjar atkvæðagreiðslu meðal félagsmanna aðildarsamtaka ASÍ
            • I. Kafli – Hvenær er skylt að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu
            • II. Kafli – Form og framkvæmd allsherjaratkvæðagreiðslu
            • III. Kafli – Almenn allsherjaratkvæðagreiðsla um kjarasamning og boðun vinnustöðvunar
            • IV. Kafli – Önnur ákvæði
          • Kosningar á félagsfundum
          • Viðmiðunarreglugerð fyrir sjúkrasjóði aðildarfélaga ASÍ
          • Starfsreglur vegna afgreiðslu á reglugerðum sjúkrasjóða og um mat á framtíðarstöðu 
            • I. Kafli – Skil á reglugerðum og reglugerðarbreytingum
            • II. Kafli – Skil á mati á framtíðarstöðu
          • Starfsreglur vegna umsagna Laganefndar ASÍ
          • Reglur um boðun varamanna á fundi miðstjórnar ASÍ
          • Reglugerð fyrir starfsemi skrifstofu ASÍ
          • Reglugerð um greiðslu ferðakostnaðar þingfulltrúa og vegna formannafunda
          • Skipulagsskrá fyrir minningarsjóð Eðvarðs Sigurðssonar
          • Reglugerð fyrir Listasafn ASÍ
          • Verklag við rafrænar atkvæðagreiðslur
          • Reglur um greiðslur úr Vinnudeilusjóði ASÍ
      • ASÍ-UNG
    • Starfsfólk
      • Starfsfólk
        • Forsetar
        • Rekstrar- og þjónustusvið
        • Hagfræði- og greiningarsvið
        • Lögfræði- og vinnumarkaðssvið
        • Fræðslusvið
    • Fræðsla
      • Félagsmálaskóli alþýðu
      • Skólakynningar
      • Minningarsjóður Eðvarðs Sigurðssonar
    • Samstarf
      • Norðurlönd
      • Evrópa
      • Alþjóðlegt samstarf
  1. Forsíða
  2. Um ASÍ
  3. Hlutverk og saga
  4. Stefna
  5. Rétta leiðin - frá kreppu til lífsgæða
  • Hlutverk og saga
    • Hvað er ASÍ?
    • Stefna
      • Kjarasamningar
        • Kjarasamningar 2019
        • Kjarasamningar 2016
        • Kjarasamningar 2015
        • Kjarasamningar 2013
        • Kjarasamningar 2011
        • Kjarasamningar 2008
      • Samfélagssáttmáli um félagslegan stöðugleika
      • Alþjóðamál
      • Atvinnumál
      • Húsnæðismál
      • Jafnréttis-og fjölskyldumál
      • Lífeyrismál
        • Samningar um lífeyrismál
        • Stefnumótun ASÍ í lífeyrismálum
        • Fjárhagur lífeyrissjóðanna
        • Greinar og gagnlegt efni um lífeyrismál
        • Gagnlegir tenglar
        • Önnur umfjöllun um lífeyrismál á vettvangi ASÍ
      • Menntamál
      • Skattamál
      • Umhverfismál
      • Velferðarmál
      • Vinnuvernd
      • Rétta leiðin
    • Verðlagseftirlit ASÍ
    • Umsagnir um þingmál
    • Listasafn ASÍ
    • Saga ASÍ
    • Persónuverndaryfirlýsing ASÍ
  • Skipulag
    • Aðildarfélög
      • Starfsgreinasamband Íslands
      • Landssamband íslenzkra verzlunarmanna
      • Samiðn, samband iðnfélaga
      • Rafiðnaðarsamband Íslands
      • Sjómannasamband Íslands
      • Bein aðild
    • Þing
    • Miðstjórn
      • Starfsnefndir miðstjórnar
      • Ályktanir miðstjórnar ASÍ
      • Fulltrúar í nefndum og ráðum
    • Forseti
      • Fyrri forsetar
      • Eldri ræður
    • Skrifstofa
    • Lög ASÍ, reglugerðir og reglur
      • Lög ASÍ
      • Reglugerðir og reglur
        • Þingsköp ASÍ
          • 1. Upphaf þings – Afgreiðsla kjörbréfa
          • 2. Stjórn þingsins
          • 3. Nefndir
          • 4. Umræður
          • 5. Tillögur, lagabreytingar og atkvæðagreiðsla
          • 6. Kosningar
          • 7. Afgreiðsla og breyting þingskapa
          • Atriðisorðaskrá
        • Viðmiðunarreglur um réttindi og skyldur stjórnarmanna í aðildarsamtökum ASÍ
          • 1. Inngangur
          • 2. Réttindi og skyldur stjórnarmanna
          • 3. Um framkvæmdastjóra og starfsmenn
          • 4. Siðareglur, þagnarskylda og persónuvernd
          • 5. Sjóðir og hlutverk þeirra
          • 6. Bókhald og reikningsskil
        • Reglugerð um bókhald og ársreikninga aðildarsamtaka ASÍ
          • I. Kafli – Bókhald og áætlanagerð
          • II. Kafli – Ársreikningur, endurskoðun og aðrar fjárhagslegar upplýsingar
        • Reglugerð um leynilega allsherjar atkvæðagreiðslu meðal félagsmanna aðildarsamtaka ASÍ
          • I. Kafli – Hvenær er skylt að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu
          • II. Kafli – Form og framkvæmd allsherjaratkvæðagreiðslu
          • III. Kafli – Almenn allsherjaratkvæðagreiðsla um kjarasamning og boðun vinnustöðvunar
          • IV. Kafli – Önnur ákvæði
        • Kosningar á félagsfundum
        • Viðmiðunarreglugerð fyrir sjúkrasjóði aðildarfélaga ASÍ
        • Starfsreglur vegna afgreiðslu á reglugerðum sjúkrasjóða og um mat á framtíðarstöðu
          • I. Kafli – Skil á reglugerðum og reglugerðarbreytingum
          • II. Kafli – Skil á mati á framtíðarstöðu
        • Starfsreglur vegna umsagna Laganefndar ASÍ
        • Reglur um boðun varamanna á fundi miðstjórnar ASÍ
        • Reglugerð fyrir starfsemi skrifstofu ASÍ
        • Reglugerð um greiðslu ferðakostnaðar þingfulltrúa og vegna formannafunda
        • Skipulagsskrá fyrir minningarsjóð Eðvarðs Sigurðssonar
        • Reglugerð fyrir Listasafn ASÍ
        • Verklag við rafrænar atkvæðagreiðslur
        • Reglur um greiðslur úr Vinnudeilusjóði ASÍ
    • ASÍ-UNG
  • Starfsfólk
    • Starfsfólk
  • Fræðsla
    • Félagsmálaskóli alþýðu
    • Skólakynningar
    • Minningarsjóður Eðvarðs Sigurðssonar
  • Samstarf
    • Norðurlönd
    • Evrópa
    • Alþjóðlegt samstarf

Rétta leiðin - frá kreppu til lífsgæða

Borði Á Lendingarsiðu

Á tímum kreppu og allsherjar samdráttar þarf að vinna eftir skýrri framtíðarsýn. Alþýðusamband Íslands leggur hér fram stefnu um uppbyggingu Íslands undir yfirskriftinni Rétta leiðin – frá kreppu til lífsgæða og öryggis fyrir okkur öll.

ASÍ hvetur stjórnvöld og þjóðina alla til samstöðu um aðgerðir til að marka veginn út úr kreppunni til réttlátara samfélags. Stokkum spilin. Höfnum sérhagsmunum, eflum grunnstoðirnar og setjum fólk í öndvegi.

Inngangur

Í annað sinn á þessari öld stendur íslenskt samfélag frammi fyrir djúpri efnahagskreppu. Að þessu sinni er hún ekki af manna völdum en í henni felst mikill lærdómur um styrkleika og veikleika í grunngerð samfélagsins. Þetta er því tíminn til að greina þann lærdóm og byggja efnahagskerfið og samfélagslega inniviði eftir skýrri framtíðarsýn. Sú framtíðarsýn þarf að taka mið af breytingum sem verða á atvinnu- og lifnaðarháttum með tilkomu nýrrar tækni og vegna nauðsynlegra aðgerða gegn loftslagsbreytingum. Nú þegar hundruðum milljarða er veitt úr opinberum sjóðum til að styðja við atvinnulífið á launafólk og almenningur allur skýlausan rétt til þátttöku í ákvarðanatöku og stefnumótun.

Alþýðusamband Íslands leggur hér fram framtíðarsýn um uppbyggingu Íslands undir yfirskriftinni Rétta leiðin: frá kreppu til lífsgæða og öryggis fyrir okkur öll. Tillögurnar byggja á þekkingu og reynslu verkalýðshreyfingarinnar, sem er stærsta fjöldahreyfing landsins, ásamt því að sækja í smiðju annarra almannasamtaka. Hugmyndirnar eru í takti við stefnu alþjóðlegu verkalýðshreyfingarinnar um réttlát umskipti (e. Just Transition) og sækja í alþjóðlega umræðu um grænan samfélagssáttmála (e. Green New Deal). Unnið er eftir viðmiðum Alþjóðavinnumálastofnunarinnar um að atvinnusköpun skuli vera í fyrirrúmi við aðgerðir gegn kreppunni. Enn fremur er hér stuðst við tillögur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um forgangsröðun sem byggir á að bjarga lífi fólks í fyrsta lagi, vernda lífsafkomu þess í öðru lagi og í þriðja lagi að vernda efnahaginn.

Markmið til framtíðar er að byggja upp fjölbreytt og sjálfbært atvinnulíf þar sem allir sem vilja geta fengið störf við hæfi. Til þess þarf vinnumarkaðurinn að byggja á traustum ráðningarsamböndum, skipulagðri verkalýðshreyfingu og kjarasamningum, auk þess að styðja gott samspil vinnu, fjölskyldulífs og frístunda. Jafnframt verði afkoma fólks tryggð óháð stöðu, grunnviðir samfélagsins stórefldir og grunnþjónusta sem lýtur að menntun, velferð og heilbrigði gerð gjaldfrjáls og öllum aðgengileg. Þannig býr Ísland sig undir tæknibreytingar og nýja atvinnu- og lifnaðarhætti.

Stærsta ógnin við íslenskt efnahagslíf í kjölfar COVID-19 er tekjumissir fólks og langvarandi atvinnuleysi. Verkefnið núna er að tryggja fulla atvinnu og nýta atvinnusköpun og félagslegar aðgerðir til að byggja upp sterkt samfélag til framtíðar. Fjárhagslegur stuðningur við fyrirtæki nægir ekki einn og sér til að ná efnahagslífinu á strik. Fjármunirnir þurfa að rata beint til almennings til að tryggja ráðstöfunartekjur og koma í veg fyrir greiðsluvanda til frambúðar. Það er annars vegar gert með því að tryggja fulla atvinnu og framfærslu allra og hins vegar með því að efla opinbera innviði og þjónustu og gera hana gjaldfrjálsa. Með því viðhelst kaupmáttur heimilanna og innlend eftirspurn sem er mikilvæg forsenda þess að hjól atvinnulífsins taki aftur að snúast. Við stöndum á tímamótum og getum valið að byggja samfélagið upp að nýju með sjálfbærni, jöfnuð og jafnrétti að leiðarljósi.

Kröfurnar eru settar fram í þremur liðum. Í fyrsta lagi er kveðið á um bráðaaðgerðir sem lúta að því að bjarga lífum, tryggja afkomu fólks og reisa varnir fyrir ríkissjóð. Í öðru lagi er sett fram sýn um uppbyggingu til framtíðar og í þriðja lagi er fjallað um eftirfylgni með þessum aðgerðum.

1. Bráðaaðgerðir

Bráðaaðgerðir þurfa fyrst og fremst að miða að því að ná tökum á heimsfaraldrinum, vernda líf og heilsu fólks og tryggja getu heilbrigðiskerfisins til að sinna þörfum almennings. Í öðru lagi þarf að koma í veg fyrir skyndiáföll vegna tekjumissis sem geta haft langtíma afleiðingar. Þá þarf að skilyrða framlög til einkaaðila úr opinberum sjóðum til að vernda almannahag og hagsmuni komandi kynslóða.

Bjarga lífum
Tímarammi: Þegar í stað

Heilbrigðisþjónustunni sé tryggður aðbúnaður til að halda áfram uppi öflugum vörnum gegn COVID-19 og annarri nauðsynlegri þjónustu við almenning. Upplýsingamiðlun til innflytjenda og annarra viðkvæmra hópa sé tekin föstum tökum.

Afkomuöryggi og varðstaða um heimilin
Tímarammi: Þegar í stað

Örugg afkoma kemur í veg fyrir fjárhagsvanda til frambúðar og stuðlar að því að halda uppi kaupmætti sem er lykilþáttur í viðspyrnu fyrir efnahagslífið:

 Ákvæði um hlutabætur atvinnuleysistrygginga sé virkt þar til þess er ekki lengur þörf.
 Hópar sem hafa fallið utan laga um laun í sóttkví hljóti afkomuvernd þegar í stað.
 Komið verði til móts við foreldra ungra barna sem hafa þurft að vera frá vinnu vegna skerts leikskóla- og skólahalds.
 Grunnatvinnuleysisbætur verði hækkaðar í 335.000 þegar í stað, tímabil tekjutengdra atvinnuleysisbóta lengt úr þremur í sex mánuði og greiðslur vegna barna hækkaðar.
 Fjármagn til atvinnuleysistryggingasjóðs verði tryggt og þjónusta og stuðningur við atvinnuleitendur efldur.
 Greiðslufrestir verði tryggðir og lánstími lengdur sem nemur frestun af afborgunum fyrir þá sem þess þurfa.
 Aðgerðir stjórnvalda nái til elli- og örorkulífeyrisþega.
 Ríki og sveitarfélög vinni saman að því að bjóða upp á fjölbreytt sumarstörf um allt land.
 Komið sé í veg fyrir að lántakendur húsnæðislána og leigjendur greiði kostnað vegna mögulegrar verðbólgu með því að frysta tengingu við vísitölu.
 Leigjendur sem hafa orðið fyrir miklu tekjufalli öðlist tímabundinn rétt til hærri húsaleigubóta.
 Námsmönnum séu tryggðar atvinnuleysisbætur fái þeir ekki sumarstörf.
 Framfærsla útlendinga á íslenskum vinnumarkaði sem falla utan kerfis verði tryggð.

Skilyrði fyrir stuðningi við fyrirtæki
Tímarammi: Þegar í stað

Skýr skilyrði séu sett fyrir öllum opinberum stuðningi við fyrirtæki sem taki til eftirfarandi þátta:

 Fjárhagsvandi sé kominn til vegna áhrifa COVID-19 kreppunnar.
 Fyrirtæki sýni fram á að þau fylgi kjarasamningum, hafi ekki gerst sek um launaþjófnað og stundi ekki félagsleg undirboð.
 Eigendur hafi þegar nýtt eigin bjargir og stuðningur nýtist gagngert til að viðhalda störfum og skapa ný.
 Girt sé fyrir arðgreiðslur, óumsamda kaupauka og kaup í eigin hlutabréfum hjá fyrirtækjum sem njóta opinberrar aðstoðar og fyrirgreiðslu.
 Fyrirtæki hafi skilað inn skráningu yfir raunverulega eigendur samkvæmt lögum og að þau eða eigendur þeirra notist ekki við skattaskjól.
 Laun æðstu stjórnenda innan viðkomandi fyrirtækis séu ekki hærri en þreföld meðallaun, miðað við meðaltal heildarlauna fullvinnandi launafólks skv. mælingum Hagstofunnar.
 Fyrirtæki sem misnota úrræði stjórnvalda sæti viðurlögum.
 Frumvarp um gjaldþrotaskipti til að stöðva kennitöluflakk verði lagt fram á Alþingi þegar í stað, í samræmi við fyrirheit stjórnvalda.
 Nemi opinber stuðningur 100 milljónum króna eða meira eignist ríkið hlut í viðkomandi fyrirtæki til samræmis við framlag sitt.

2. Uppbygging til framtíðar

Framfærslutrygging og húsnæðisöryggi
Tímarammi: 2020–2022

Framfærsla sem veitir afkomuöryggi og möguleika til virkar samfélagsþátttöku telst til grundvallarréttinda. Allir hafi aðgang að góðu húsnæði á viðráðanlegum kjörum og fólk þurfi ekki að verja meira en fjórðungi tekna sinna í húsnæðiskostnað. Fyrirsjáanleiki í greiðslum af lánum og leigu og eðlileg skipting áhættu sé tryggð með því að takmarka vísitölubindingar leigusamninga og verðtryggingu á einstaklingslánasamningum. Neytendavernd og þar með eftirlit með verðlagi, viðskiptaháttum, starfsemi fjármálastofnana, réttindum leigjenda og réttindum einstaklinga gagnvart fyrirtækjum verði efld með auknum stuðningi til neytendasamtaka.

Atvinnusköpun
Tímarammi: 2020–2021

Atvinnusköpun og trygging fullrar atvinnu eiga að vera í fyrirrúmi í aðgerðum vegna kreppunnar. Með aðgerðum þarf að skapa góð störf, skjóta styrkum stoðum undir fjölbreytt atvinnulíf og efla um leið grunnviði landsins. Með fjölbreytni má draga úr efnahagssveiflum til framtíðar.

Atvinna verði sköpuð í:

 Framkvæmdum – með því að flýta framkvæmdum sem eru mikilvægar samgöngu-, fjarskipta- og raforkuöryggi og til að tryggja aðgengi fatlaðs fólks, byggja upp göngustíga og innviði fyrir ferðaþjónustu, tvöfalda framlag til almennra íbúða og framlengja átakið Allir vinna að lágmarki til loka árs 2022.
 Nýsköpun og tækni – með því að tvöfalda áður boðaðan stuðning við sprota- og nýsköpunarsjóði, endurbyggja lagaumhverfi um samvinnufélög og koma á grænum nýsköpunarsjóði sveitarfélaganna sem sveitarfélög sem verða hlutfallslega verst úti í atvinnuleysi úthluta úr í heimabyggð.
 Matvælaframleiðslu – með niðurgreiddri raforku eða beinum styrkjum til ylræktar, styrkjum til nýsköpunar, skattafsláttum til smærri matvælaframleiðenda, eflingu fiskmarkaða og stofnun landbúnaðarklasa sem styður við þróun og nýsköpun í landbúnaði og gróðurhúsarekstri.
 Grænum störfum – með því að flýta uppbyggingu almenningssamgangna og hraða rafvæðingu þeirra, byggja upp innviði fyrir rafvæddan bílaflota, styrkja votlendissjóð og gera stórátak í stafrænum innviðum hins opinbera.
 Fiskvinnslu – með því að fullvinna sjávarafurðir á Íslandi og takmarka útflutning á óunnum fiski.
 Líkamlegri og andlegri erfiðisvinnu – með því stytta vinnudaginn í sex klukkustundir án kjara- og þjónustuskerðingar. Styttingin nái fyrst um sinn til hópa sem eru undir meðalgrunnlaunum og verja meira en 70% af tíma sínum í líkamlegu erfiði og/eða í nánu sambandi við skjólstæðinga.

Réttindi á vinnumarkaði
Tímarammi: 2020-2021

Afleiðingar heimsfaraldursins hafa varpað ljósi á veikleika á íslenskum vinnumarkaði. Hópar launafólks búa ekki við ráðningaröryggi og fjölmargir einyrkjar eru réttindalitlir þegar áföll ríða yfir. Þá hefur færst í aukana að fólk sé í ótryggum íhlaupastörfum þótt harkhagkerfið hafi ekki náð viðlíka festu og víða erlendis. Breytingar vegna sjálfvirknivæðingar og þróunar á skipulagi vinnunnar kalla á aðgerðir til að treysta réttindi, öryggi og velferð vinnandi fólks:

 Kjarasamningar verði áfram grundvallarregla við ákvörðum launa og annarra starfskjara fyrir allt launafólk.
 Launaþjófnaði og öðrum brotum fylgi viðurlög og févíti sem rennur til þess sem brotið er á og skorin verði upp herör gegn gerviverktöku.
 Þróaðar verði leiðir til að vinnandi fólk öðlist hlutdeild í hagnaði fyrirtækja vegna hagræðingar og tæknibreytinga. Ágóði af sjálfvirknivæðingu skili sér til starfsfólks með styttri vinnutíma eða hærri launum og að öðrum kosti séu fjöldauppsagnir óheimilar. Komi til uppsagna vegna sjálfvirknivæðingar sé gengið til samninga fyrir það starfsfólk sem eftir er, en einnig samið sérstaklega um kjör þeirra sem sagt er upp. Þannig mætti gera fyrirtækjum að tryggja endurmenntun og endurþjálfun starfsfólks þannig að það öðlist möguleika á breyttum vinnumarkaði.
 Launafólki séu tryggð úrræði til að þróa nýja færni til að geta skipt um störf og starfsvettvang.
 Fyrirtækjum verði lagalega skylt að geta staðið undir launakostnaði til þriggja mánaða áður en þau greiða út arð, óumsamda kaupauka, kaupa eigin hlutabréf, greiða af víkjandi láni fyrir gjaldaga eða veita eigendum eða nákomnum aðilum lán eða aðrar greiðslur sem eru ekki nauðsynlegar til að viðhalda rekstri. Vinnustaðalýðræði verði aukið til að tryggja að breytingar á atvinnuháttum og skipulagi fyrirtækja séu á forsendum launafólks.
 Keðjuábyrgð verði útvíkkuð og gildi fyrir verksamninga á almennum markaði.

Menntun
Tímarammi: 2020–2022

Menntakerfið, þ.m.t. símenntun og framhaldsfræðsla, verði kortlagt með hliðsjón af skipulagi, námsframboði, fjármögnun, markhópum, lýðfræði og búsetu. Sérstaklega verði horft til þarfa ólíkra landsvæða og ólíkra atvinnuvega. Í kjölfar kortlagningar verði gerðar tillögur um framtíðarskipulag heildstæðs menntakerfis sem nær til bæði formlegrar og óformlegrar menntunar og tekur tillit til innflytjenda og annarra viðkvæmra hópa. Nauðsynlegt er að fyrir liggi góð þekking, greining og mat á starfstækifærum í einstökum fögum, atvinnugreinum og störfum svo að hægt verði að móta heildræna stefnu. Komið verði á laggirnar fagháskólastigi og með því tryggt almennt aðgengi að iðn- og verkmenntun. Framboð af menntun og endurmenntun fyrir atvinnuleitendur og launafólk í störfum sem gætu tapast með aukinni sjálfvirknivæðingu verði stóraukið, ásamt því að innflytjendum verði boðið upp á gjaldfrjáls íslenskunámskeið. Þá verði framlög til vinnustaðanámssjóðs aukin til að tryggja starfsþjálfun framhaldsskólanema.

Öflugir innviðir
Tímarammi: 2020–2030

Ráðist verið í gagngera uppbyggingu á öllum innviðum landsins, frá samgöngum til leikskóla, hjúkrunarheimilum til fjarskipta- og raforkuflutninga. Grunnþjónusta sem lýtur að menntun, heilbrigði og velferð verði gerð gjaldfrjáls og aðgengileg í heimabyggð eins og framast er unnt. Uppbyggingu vistvænna almenningssamgangna verði hraðað og innviðir fyrir vistvænan bílaflota byggðir upp þegar í stað. Staðinn verði vörður um auðlindir og eignir í almannaeigu og þær ekki seldar eða nýttar með skammtímasjónarmið og sérhagsmuni að leiðarljósi.

3. Eftirfylgni

Í þágu almennings
Verkalýðshreyfingin er stærsta fjöldahreyfing landsins með skilgreindar skyldur og stjórnarskrárbundin réttindi. Hreyfingin gerir kröfu um að vera beinn þátttakandi í öllum ákvörðunum sem hafa áhrif á vinnumarkað og sem varða framtíð og afkomu launafólks. Innan verkalýðshreyfingarinnar býr þekkingin á atvinnulífi landsins, þar á meðal á staðbundnum þáttum. Séu ákvarðanir um atvinnuuppbyggingu og félagslegar aðgerðir teknar án samráðs og án þeirrar reynslu sem í hreyfingunni býr er hætt við að þær dugi ekki til framtíðar. Samtök sem starfa í þágu almannaheilla og gæta réttinda viðkvæmra hópa eiga einnig rétt á að taka þátt í ákvarðanatöku sem þau varða.

Reikningur framtíðarinnar
Tímarammi: 2020–2120

Nú þegar er hafinn áróður um að senda þurfi reikninginn vegna björgunaraðgerða stjórnvalda beint til almennings með niðurskurði á opinberri þjónustu, hærri sköttum og gjaldtöku á allra næstu árum. Því er með öllu hafnað. Í fyrsta lagi þarf að skilyrða stuðning við fyrirtæki til að tryggja að almenningur njóti ávaxtanna ef þau ná sér á strik og að hægt sé að endurheimta fjármagnið standi fyrirtækin ekki við gefin skilyrði. Í öðru lagi þarf lagaleg umgjörð um opinber fjármál að tryggja að samfélagslegir hagsmunir séu í öndvegi. Það er forsenda þess að stjórnvöld geti beitt ríkisfjármálum til að vernda almenning fyrir langvinnum og skaðlegum áhrifum af kreppunni. Í þriðja lagi hefur ASÍ hefur sett fram ítarlegar tillögur um tekjuöflun ríkissjóðs til að standa undir sameiginlegum innviðum. Í fjórða lagi mun sú fjárfesting sem nú er ráðist í – ef rétt verður að henni staðið – skila sér margfalt inn í framtíðina.

Eftirlit
Tímarammi: 2020–2022

Til að tryggja að aðgerðir sem gripið er til skili sér til almennings, en ekki í vasa fárra, þarf að stórefla upplýsingagjöf og opinbert eftirlit með skilyrðum fyrir ríkisstuðningi, brotum á vinnumarkaði og skattaundanskotum. Vinnumálastofnun, Vinnueftirlitið og Ríkisskattstjóri fái skýrar lagaheimildir og nægilegt fjármagn til að sinna eftirlitshlutverki sínu og koma þannig í veg fyrir spillingu og brot á vinnumarkaði og tryggja að almannafé og auðlindir séu nýttar í þágu almennings. Jafnframt verði formbundið reglulegt samráð og samstarf þessara stjórnvaldsstofnana og vinnustaðaeftirlits stéttarfélaganna um stöðumat, greiningu og sameiginlegt vinnustaðaeftirlit og aðgerðir gegn launaþjófnaði og annarri brotastarfsemi á vinnumarkaði.

Lokaorð

Á krepputímum keppast sérhagsmunaöfl við að bæta stöðu sína. Frá síðustu kreppu hafa hinir ríku orðið ríkari, bæði á alþjóðavísu og á Íslandi. Nú er mál að linni; tímabært er að snúa strax af þessari braut og tryggja að aðgerðir vegna kreppunnar stuðli að jöfnuði og almennum lífsgæðum. Með þessum tillögum er settur fram vegvísir að uppbyggingu öflugs og réttláts samfélag – fyrir okkur öll.

Var efnið hjálplegt?

Takk fyrir að hjálpa okkur að bæta vefinn!

Vinsamlegast merktu við ástæðu

Í stuttu máli *
Fela
Tengill á forsíðu ASÍ

Alþýðusamband Íslands er stærsta fjöldahreyfing launafólks á landinu. ASÍ er samband 47 stéttarfélaga á almennum vinnumarkaði.

Alþýðusamband Íslands
Guðrúnartúni 1 • 105 Reykjavík
kt. 420169–6209

  • 53 55 600
  • asi@asi.is
  • Facebook-síða ASÍ
  • YouTube-rás ASÍ

VINNURÉTTUR

  • Um vinnuréttarvefinn
  • Vinnuréttur

FRÉTTIR OG ÚTGÁFA

  • Fréttir
  • Útgáfa
  • Samstarfsverkefni
  • Hlaðvarp
  • Sjónvarp ASÍ

UM ASÍ

  • Hvað er ASÍ?
  • Þing
  • Forseti
  • Starfsfólk

Vafrakökur

Við notum vafrakökur til að bæta vefinn. Fyrir frekari upplýsingar getur þú skoðað skilmála um meðferð persónuupplýsinga á vefnum.

Notkunarskilmálar um persónuvernd

Veldu leið til að hafa samband við ASÍ

Tölvupóstur Algengar spurningar